Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham edib.

Qriqoryan bildirib ki, Rusiyanın icazəsi olmadan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə olmazdı.

"Bu, Rusiyadan tamamilə asılı olduğumuz vaxt baş verdi. Rusiya gəldi, Dağlıq Qarabağı əlimizdən aldı, Azərbaycana qaytardı, sonra getdi, bütün reallıq budur. Mən iddia edirəm ki, Dağlıq Qarabağı Rusiya tutub. Rusiyanın icazəsi olmadan müharibə olmazdı", - o, jurnalistlərlə brifinqdə deyib.

Qriqoryan vurğulayıb ki, Ermənistanın Rusiyadan asılılığı müharibəyə gətirib çıxarıb və siyasi kursun dəyişməsi sabitliyə çevriləcək: "Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı olanda bizdə müharibə yox idi? Var idi. Gəlin dəqiqləşdirək: bu mövcud vəziyyətə görə biz özümüzü müharibəyə saldıq".

Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin rəhbəri Qriqori Karasin isə "RİA Novosti"yə bildirib ki, Qriqoryanın həmin bəyanatı doğru deyil: "Erməni siyasi xadimlərinin, o cümlədən ali rəhbərliyin yazı və çıxışlarına müraciət etmək lazımdır. Bu sualların cavabları artıq orada var".

+++

Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham etməsinə Bakıdan da cavab verilib.

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev deyib ki, bu açıqlama əvvəlki və indiki Ermənistan siyasi-hərbi rəhbərliyinin məğlubiyyətini ört-basdır etmək, günahı başqasının üzərinə yıxmaq və özünə bəraət qazanmaq cəhdindən başqa bir şey deyil.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, Hacıyev vurğulayıb ki, "Azərbaycan ordusu döyüş meydanında öz sözünü deyərək Ermənistanın 30 il davam edən hərbi işğalına son qoyub və kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur edib".

"Bu kimi açıqlamalar Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyinin təfəkküründə hələ də revanşizm xülyalarının qalmasının təzahürüdür", - o əlavə edib.

21 iyun

Mirzoyan Tixanovskaya ilə görüşüb

İyunun 20-də Vilnüsə səfəri çərçivəsində Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Belarus müxalifətinin lideri Svetlana Tixanovskaya ilə görüşüb.

Görüşün təfərrüatları açıqlanmır.

"Lukaşenko rejiminə qarşı qətiyyətli mövqeyinə görə Ermənistana təşəkkür etdim, Ermənistanla demokratik qüvvələrimiz arasında sıx əməkdaşlığın davam etdiriləcəyinə ümidimi bildirdim", - Tixanovskaya X-dəki mikrobloqunda yazıb.

14 iyun

'Politico' Belarusun Azərbaycana silah tədarükündən bəhs edir

Bakı Yerevanla müharibədə eskalasiyadan əvvəl Minskdən dronlar, artilleriya və radio-elektron mübarizə (REM) üçün yeni avadanlıqlar alıb.

"Politico" bunun məxfi sənədlərdə aşkar olunduğunu bildirir. Belarus və Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) daxildir.

"Politico" ondan çox məxfi məktub, diplomatik notlar, veksellər və ixrac pasportlarına istinadla yazır ki, Belarus Azərbaycana qabaqcıl silahlar verib.

Nəşrin məlumatına görə, 2018-ci ildən 2022-ci ilə qədər Minskdən Azərbaycan ordusuna yardım göstərilib. Xidmətlərə köhnə artilleriya avadanlıqlarının modernləşdirilməsi, REM və pilotsuz sistemlər üçün istifadə olunan yeni texnikanın tədarükünün daxil edildiyi bildirilir.

Araşdırılan sənədlər arasında Belarus Dövlət Silah İxracı Agentliyinin öz hərbi-sənaye firmalarına Bakı üçün müasir artilleriya avadanlıqlarının sifarişi ilə bağlı məktubları, habelə iki dövlət arasında Azərbaycan ordusuna "Qroza-S" pilotsuz uçuş aparatları ilə mübarizə stansiyalarının alınması ilə bağlı yazışmalar daxildir.

"Politico"nun əldə etdiyi sənədlərdən birində bildirilir ki, Belarus müəssisələri "Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin geri qaytarılmasında", həmçinin, Belarus mal və xidmətlərinin bu ölkəyə ixracında fəal rol oynayır.

Məqalədə bildirilir ki, kağız üzərində Aleksandr Lukaşenko Ermənistanın müttəfiqi olsa da, o, əvvəllər Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevi "bizim adamımız" adlandırıb və KTMT-nin ona qarşı çıxmasının "səhv" olacağını deyib.

Əliyev isə, öz növbəsində, 2022-ci ildə bəyan edib ki, "KTMT-də dostumuz Ermənistanınkından daha çoxdur ".

Ekspertlərin fikrincə, Moskvanın ən yaxın müttəfiqlərindən biri olan Belarus Kremlin üstüörtülü dəstəyi olmadan hərəkət edə bilməzdi.

13 iyun

Kreml Ermənistanın KTMT-də qalacağına ümid edir

Rusiya Ermənistanın hələ də onun müttəfiqi olaraq qalacağına ümid edir.

Bunu iyunun 13-də Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkəsinin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə münasibətlərinə dair bugünlərdə verdiyi bəyanatları şərh edərkən deyib: "Biz erməni dostlarımızla işləməkdə davam edəcəyik. Biz mövqeyimizə aydınlıq gətirəcəyik. Əlbəttə, ümid edirik ki, bütün hallarda partnyorluq və müttəfiqliyimizə sadiq qalacağıq".

Paşinyanın KTMT bəyanatlarına Rusiya XİN də münasibət bildirib. Nazirliyin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Yerevanı KTMT üzvlüyü ilə bağlı "sonsuz" deyinməni dayandırmağa çağırıb: "Biz milyon dəfə demişik ki, KTMT hər bir kəsin könüllü qoşulduğu strukturdur. Burada iştirakçı ölkələrə təzyiq göstərilməsi üçün komanda və ya inzibati sistem yoxdur. Burada qarşılıqlı hörmətli dialoq var. Burda heç kim heç kimi güclə tutub saxlamayıb".

***

Ermənistanın Belarusdakı, Belarusun Ermənistandakı səfirləri məsləhətləşmələr üçün geri çağırılıb.

Paşinyan bir daha Belarusa getməyəcəyini bildirib

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bir daha Belarusa səfər etməyəcəyini bildirib.

Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə mürəkkəb münasibətlərindən danışan bu ölkənin baş naziri Belarus prezidentinin məlum qalmaqallı bəyanatını xatırladıb.

"KTMT ölkələrinin liderlərindən biri müharibənin hazırlanmasında iştirak etdiyini, Azərbaycanın qələbəsini ruhlandırdığını, inandığını və arzuladığını bildirir. Bundan sonra mən Belarus rəhbəri ilə KTMT formatında nəyisə müzakirə etməyə gedəcəm?", - deyən Paşinyan, bununla belə, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) və Avrasiya İqtisadi Birliyi (AİB) çərçivəsində təmasları istisna etməyib.

"Bundan sonra bir daha Belarusa getməyəcəm. Nə qədər ki, Belarusda prezident Aleksandr Lukaşenkodur. Ümumiyyətlə, bəyan edirəm ki, bundan sonra Ermənistanın heç bir rəsmi nümayəndəsi Belarusa getməyəcək", - Paşinyan vurğulayıb.

O bildirib ki, KTMT çərçivəsində münasibətlərdə "məsələn, Belarus özü KTMT-dən çıxmaq qərarına gələrsə və ya Lukaşenko erməni xalqı üçün məqbul qaydada üzrxahlıq etsə, nəzəri olaraq dəyişiklikləri istisna etmək olmaz".

Paşinyanın KTMT ilə bağlı sözlərinin səhv anlaşıldığı bildirilir

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkənin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxması ilə bağlı sözləri səhv anlaşılıb. Bunu ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan deyib.

"Əgər kimsə iddia edirsə ki, baş nazir Ermənistanın KTMT-dən çıxdığını deyib, o yanılır", - Mirzoyan Milli Assambleyada çıxışı zamanı deyib.

Onun sözlərinə görə, Paşinyan bildirib ki, Yerevan təşkilatdan nə vaxt çıxacağına qərar verəcək və sonra geri qayıtmayacaq: "Bu deyilib, nə az, nə çox".

Söhbət Paşinyanın iyunun 12-də parlamentdə hökumət saatı zamanı KTMT ilə bağlı dediyi sözlərdən gedir. "Çıxacağıq. Nə vaxt çıxacağımıza qərar verəcəyik. Bəs sizcə, növbəti addım nə olmalıdır?", - baş nazir bildirib.

O, KTMT-ni "köpük ittifaqı" adlandırıb. Deyib ki, onun üzvləri Azərbaycanla birlikdə Ermənistana qarşı müharibə planlaşdırıb.

Paşinyan onu da əlavə edib ki, Yerevan təşkilatdan çıxanda geri qayıtmayacaq: "Başqa yol yoxdur".

5 iyun

Yerevan Moskva ilə təmaslardan qaçır

"Ermənistan xarici işlər və müdafiə nazirlikləri xətti ilə Rusiya ilə təmaslara maraq göstərmir. Bu da Qərbin təzyiqinin nəticəsidir". Bunu TASS-a müsahibəsində Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin bildirib.

"2023-cü ilin noyabrından bəri xarici işlər nazirlərinin görüşü olmayıb. Xarici işlər nazirlikləri arasında məsləhətləşmələr üçün başqa planın işlənib hazırlanması və yekunlaşdırılması təklifimizə tərəfdaşlar maraq göstərmədilər. Müdafiə nazirlikləri arasında əlaqələrin dinamikasının nəzərəçarpacaq dərəcədə azalması bizim günahımız deyil. Hərbi-texniki əməkdaşlıq da geriləyib. Biz bunu Yerevanı ölkəmiz ilə əlaqələri minimuma endirməyə məcbur etməyə çalışan qərbçilərin təzyiqinin nəticəsi kimi görürük", - nazir müavini qeyd edib.

Bununla belə, o, ümidvar olduğunu bildirib ki, Ermənistan hakimiyyəti problemli məqamların aradan qaldırılması istiqamətində işləmək barədə açıq səsləndirdiyi niyyətini əməldə sübut edəcək: "Biz buna hazırıq".

Eyni zamanda, M.Qaluzin Moskva ilə Yerevan arasında ikitərəfli təmasların kəsilmədiyinə işarə edib: "Bu yaxınlarda, mayın 8-də Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının növbəti iclası çərçivəsində Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında ətraflı söhbət olub. Rusiya hökumətinin sədri Mixail Mişustin fevralda erməni həmkarı ilə görüşüb".

Paşinyan: 'Ən azı iki KTMT ölkəsi bizə qarşı müharibədə iştirak edib'

Mayın 22-də parlamentdə hökumət saatında Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Belarus liderinin bugünlərdə Bakıda verdiyi bəyanatı şərh edib.

Lukaşenko Azərbaycanda səfərdə olarkən Əliyevə deyib: "Mən bir daha düşündüm və müharibədən əvvəl, Sizin azadlıq müharibənizdən öncə söhbətimizi xatırladım. Həmin vaxt biz nahar süfrəsi arxasında ikilikdə fəlsəfi fikir yürüdürdük və belə nəticəyə gəldik ki, müharibədə qələbə çalmaq olar".

Paşinyan vurğulayıb ki, Azərbaycan prezidenti ilə görüşdə Belarus prezidenti onun dörd ildir Ermənistana demək istədiyini deyib: "2020-ci ildə 44 günlük müharibəyə hazırlıqda biz yox, müttəfiqlərimiz iştirak edib. Mən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olan ən azı iki ölkəni tanıyıram ki, bizə qarşı müharibənin hazırlanmasında iştirak edib. Bu ölkələr bizə kömək etmək istədiklərini təqlid edirdilər. Amma o müharibə Dağlıq Qarabağla bağlı deyildi. Onlar Dağlıq Qarabağ məsələsini çoxdan özləri üçün bağlayıblar. Həmin müharibə Ermənistana aid gözləntilərin doğrulmaması ilə bağlı idi. Müharibənin məqsədi müstəqil Ermənistan dövlətinin mövcudluğuna son qoymaq idi. 9 noyabr 2020-ci il və sonrasında bu gözlənti özünü doğrultmadı".

Paşinyan 2021-ci ilin mayında, 2022-ci ilin sentyabrında və 2023-cü ilin sentyabrında oxşar cəhdlərin edildiyini, lakin uğursuz nəticələndiyini vurğulayıb. "2024-cü il mayın 9-da bir daha cəhd etdilər, amma yenə alınmadı və alınmayacaq", - o sözlərinə əlavə edib.

Bundan əvvəl Paşinyan bildirmişdi ki, KTMT-ə etibar etmək olmaz. (Quruma Rusiya, Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan daxildir) Onun iddiasına görə, KTMT 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan sərhədlərini pozması zamanı cavab mexanizmlərindən istifadə etməyib. Təşkilatdan o zaman sərhədlərin delimitasiya edilməməsi ilə bağlı bəyanat səslənmişdi.

Azərbaycan rəsmiləri isə Ermənistan sərhədlərinin pozulmasını təsdiq etməmişdi.

+++

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın verdiyi son bəyanatında Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) hansı üzvlərini nəzərdə tutduğuna aydınlıq gətirməyə çağırıb: "Düzünü desəm, mənim üçün Ermənistan Baş nazirinin hansı ölkələrdən danışması maraqlıdır. Bunu biz özümüz təxmin etməliyik, yoxsa sonradan o, hansı ölkələri nəzərdə tutduğunu özü deyəcək? Düşünürəm ki, söhbət belə ciddi bəyanatlardan gedəndə həmin ölkələrin buna münasibət bildirməsi məntiqli olardı".

Zaxarovanın sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın özünü "atılmış və tərk edilmiş" kimi hiss etməməsi üçün mümkün olanı edib.

Xatırlatma

1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olmuşdu. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilmişdi.

Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük əməliyyatla ərazilərinə nəzarəti bərpa edib.

Son illər iki ölkə arasında həm Avropa İttifaqı, həm də Rusiyanın ayrılıqda vasitəçiliyi ilə sülh danışıqları aparılır.

Ukrayna və Rusiya həlak olan şəxslərin meyitlərinin daha bir mübadiləsini aparıblar. Məlumatı Ukraynanın Hərbi Əsirlər üzrə Koordinasiya Qərargahı və Rusiya prezidentinin köməkçisi Vladimir Medinski verib.

Qərargahın bildirdiyinə görə, Ukraynaya 1003 nəfərin meyiti qaytarılıb.

Medinski yazıb ki, Ukraynaya 1000 cəsəd, Rusiyaya 26 cəsəd verilib. O, mübadilənin İstanbul razılaşmaları çərçivəsində aparıldığını deyib.

2025-ci il iyunun 2-də İstanbulda birbaşa danışıqların ikinci raundunda Ukrayna və Rusiya bütün ağır xəstə hərbi əsirlərin, həlak olmuş hərbçilərin meyitlərini "6 minə 6 min" formulu üzrə, eləcə də 18-25 yaş arası şəxslərin mübadiləsinə razılaşıblar. Artıq bu saydan daha artıq meyit dəyişdirilib. Daha öncəki mübadilə noyabrda gerçəkləşib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski daha öncə demişdi ki, həlak olanların cəsədlərinin mübadiləsi zamanı Rusiya Kiyevə ukraynalı olmayan 20 nəfərin cəsədini verib. Rusiya tərəfinin buna reaksiyası ilə bağlı sualı isə belə cavablandırıb: "Heç cür. Deyirlər ki, bu mümkün deyil".

Dekabrın 18-də Belçika polisi fermerlərin nümayişində gözyaşardıcı qaz və su şırnaqlarından istifadə edib. Avropa İttifaqı-MERKOSUR azad ticarət sazişinə qarşı etirazda zorakılıq baş verib, bəzi etirazçılar polisə daş, kartof atıblar, pəncərələri sındırıblar.

Zorakılıq artdığı bir vaxtda polis müdaxilə edib, etirazçılardan bəzilərini saxlayıb. Bir traktor çevik polis alayının üstünə sürüb, amma xəsarət alan olmayıb. Jurnalistlər də hədəf alınıb.

Brüssel polisi 50 traktorla etirazın keçirilməsinə icazə verdiyini bildirib. Amma dekabrın 18-də səhər əsasən Belçika nömrələri ilə minədək traktor Belçika paytaxtına çatıb. Etirazçıların sayının isə 7 minə yaxın olduğu bildirilir.

Aİ liderləri Argentina, Boliviya, Braziliya, Paraqvay və Uruqvay bloku (MERKOSUR) ilə razılaşma imzalamağı müzakirə edib.

25 ildir qüvvədə olacaq ticarət paktının tənqidçiləri deyirlər ki, bu halda Avropa istehsalçılarının ziyanına ucuz mallar bazara dolar.

Aİ Komissiyasının prezidenti Ursula Fon der Lyayen dekabrın 19-da deyib ki, blokun yetərincə üzvü bu sazişi dəstəkləyəcək , sadəcə imzalama azacıq ertələnib. O, imzalanmanın yanvara keçirildiyini söyləyib. İtaliya möhlət tələb edib.

ABŞ prezidenti Donald Tramp dekabrın 18-də ABŞ-yə girişə icazə verən "Green Card" lotereya proqramını müvəqqəti dayandırıb.

Braun Universiteti və MIT-də atışmalar törətməkdə şübhəli bilinən şəxs Birləşmiş Ştatlara məhz bu proqramla daxil olub.

Daxili təhlükəsizlik naziri Kristi Noem X sosial platformasında yazır ki, Trampın göstərişi ilə o, ABŞ Vətəndaşlıq və İmmiqrasiya Xidmətinə proqrama fasilə vermək əmri verib.

"Bu mənfur insan ölkəmizə buraxılmamalı idi", – o, şübhəli, Portuqaliya vətəndaşı Klaudio Neves Valente barədə deyib.

48 yaşlı Neves Valente dekabrın 18-də axşam özünə açdığı atəşdən ölü tapılıb, - rəsmilər belə deyirlər. Braun Universitetində iki tələbə öldürülüb, doqquzu yaralanıb, MIT-də isə bir professor qətlə yetirilib.

Neves Valent 2000-ci ildə tələbə vizası ilə Braunda təhsil almağa başlayıb. 2017-ci ildə ona immiqrasiya, aylar sonra daimi yaşayış vizası verilib. Amma 2001-2017-ci illərdə harada olduğu bəlli deyil.

İmmiqrasiya vizası proqramı ilə hər il 50 minədək "green card" verilir. Bu lotereyanı Konqres yaradıb, əsasən ABŞ-də az təmsil olunan ölkələrdən, Afrikadan olanlara verilir.

2025-ci ildə proqrama 20 milyonadək insan müraciət edib, azı 131 min nəfər seçilib, buraya qaliblərin xanımları da daxildir. Amma qalib olandan sonra onlar xüsusi yoxlamadan da keçirlər. Portuqaliya vətəndaşları cəmi 38 yer qazanıb.

Tramp uzun müddət idi viza lotereyasına qarşı çıxırdı. Noyabrda Ağ ev yaxınlığında Milli Qvardiyanın iki üzvünü bıçaqlamaqda bir əfqan şübhəli bilinib. Bundan sonra Tramp administrasiyası Əfqanıstan və digər ölkələrdən immiqrasiyanı məhdudlaşdırıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp dekabrın 17-də Ağ evdə bayramqabağı çıxışını edib. O, vəzifədə olduğu bir ili uğur hekayəsi kimi təqdim edib. Bu arada amerikalılar iqtisadiyyat sarıdan narahatdırlar, respublikaçıları 2026-cı ildə Konqresə gərgin aralıq seçkiləri gözləyir.

Tramp təxminən 20 dəqiqəlik çıxışında sələfi, demokrat Co Baydeni tənqid edib, bir sıra sahələrdə problemlərə görə məhz onu günahlandırıb.

Ağ evin sözçüsü Kerolayn Livitt jurnalistlərə demişdi ki, Tramp çıxışında yeni siyasətinə toxuna bilər, amma "Reuters" onun gələcək planları barədə çox az danışdığını yazır.

Tramp növbəti həftə ərzində 1.45 milyondan çox Amerika hərbçisinə birdəfəlik 1776 dollar ödəniləcəyini deyib. O, həmçinin respublikaçıların səhiyyə sığortasını kompensasiya etmək üçün ictimaiyyətə nağd pul vermək təklifinə dəstək bildirib. İndiyədək bu məsələ səhiyyə subsidiyaları ilə ödənir. Amma respublikaçıların təklifi Konqresdə yetərincə dəstək almalıdır.

Bayden administrasiyasını ittiham edən Tramp qiymətlərin yuxarı olması fikri ilə razılaşsa da, ölkəni iqtisadi dirçəliş gözlədiyini vurğulayıb.

"Yüksək qiymətləri salıram, çox sürətlə salıram", – o deyib.

Çıxışdan sonra demokratlar deyiblər ki, Tramp amerikalıların problemlərinin həlli üçün çox az həll təklif edib.

Tramp onu da deyib ki, 16 trilyon dollarlıq investisiya cəlb edib, yeni iş yerləri yaradılacaq, zavodlar açılacaq.

Prezident xarici məsələlərə az yer ayırıb. O, İranla müharibədən, Qəzzadakı sülh səylərindən danışıb. Amma Ukraynadakı müharibəyə, Venesuelaya ilə hərbi gərginliyə toxunmayıb. Latın Amerikası sahillərində gəmilərə zərbələrdə 100-dək insan öldürülüb. Tramp həmçinin Venesueladan neft daşınmasını tamamilə bloklamaq vədi verib. Ötən gecəki çıxışında isə bu məsələlərə toxunmayıb.

Gürcüstan parlamenti Seçki Məcəlləsinə dəyişiklikləri sonuncu, üçüncü oxunuşda təsdiqləyib. Xaricdə yaşayan gürcüstanlıların parlament seçkilərində səs verməsi qadağan olunub.

Yalnız Gürcüstana gəlib səs vermək mümkün olacaq, həm də yalnız qeydiyyat ünvanı üzrə. Eyni qayda referendumlara da aiddir.

Əvvəllər bu məhdudiyyət yalnız bələdiyyə seçkilərinə aid idi. Parlament seçkilərində ölkədə yaşamayan Gürcüstan vətəndaşları belə konsulluq və səfirlikdəki seçki məntəqələrində səs verə bilirdilər.

Qanun layihəsi təşəbbüsü hakim "Gürcü Arzusu" partiyasından gəlib, bunu "xaricdən müdaxiləni önləmək" zərurəti ilə izah ediblər. Partiya təmsilçilərinin fikrincə, Gürcüstandan kənarda yaşayan vətəndaşlar xarici yurisdiksiya altındadır və "ölçülüb-biçilmiş seçim" edə bilməzlər.

Gürcüstan Mərkəzi Seçki Komissiyasının məlumatına görə, 2024-cü il parlament seçkilərində xaricdə təxminən 96 min seçici qeydiyyatdan keçib. Amma diplomatik nümayəndəliklərdə açılan məntəqələrin azlığı səbəbindən cəmi 34 minədək seçici səs verə bilib. Xaricdəki məntəqələrin əksəriyyətində müxalifət partiyaları qalib gəlib.

Seçki Məcəlləsinə dəyişikliklər seçki məntəqələrində audioyazını qadağan edir, videoyazıya icazə verilir. Həmçinin partiya üzvü olmayan şəxslərin namizəd kimi qeydiyyatı yasaqlanır: namizəd mütləq hansısa partiyanın və ya siyasi birliyin üzvü olmalıdır.

Dekabrın 17-də ABŞ Senatı 901 milyard dollarlıq hərbi büdcəni təsdiqləyib. Ağ ev prezident Donald Trampın sənədi imzalayacağını bildirib. Ötən həftə layihə Nümayəndələr Palatasından keçmişdi.

2026-cı il maliyyə ili üçün Milli Müdafiə Aktı (NDAA) bu ilin əvvəlində Konqresin iki palatasında qəbul olunmuş layihələr arasında kompromis sayılır. Hərbçilərin maaşlarında 4 faizlik artım, hərbi avadanlıq alışı, Çin və Rusiya ilə rəqabətliliyin gücləndirilməsi nəzərdə tutulub.

NDAA-da Avropada təhlükəsizliyə dəstəklə bağlı bir neçə müddəa var və bu, Trampla respublikaçılar arasında ziddiyyəti üzə çıxarır. Bu ayın əvvəlində Ağ evin yaydığı Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında Rusiyaya daha isti münasibət sərgilənir, ABŞ-nin Avropa ilə əlaqələrinə yenidən baxılır.

Sənəddə Ukraynaya 800 milyon dollarlıq yardım yer alıb, iki il ərzində hər il üçün 400 milyon dollar.

Həmçinin Baltik Təhlükəsizlik Təşəbbüsünə səlahiyyət verilir, Latviya, Litva və Estoniyanın müdafiəsinə 175 milyon dollar ayrılması planlaşdırılır. Müdafiə Departamentinin Avropada ABŞ qüvvələrinin sayını 76 mindən aşağı salmasına məhdudiyyət qoyulur.

Konqres 60 ildən çoxdur hər il NDAA-nı qəbul edir.

Daha bir detal: sənəddə ABŞ Dövlət Departamentinin adının Müharibə Departamentinə dəyişdirilməsi üçün vəsait nəzərdə tutulmayıb. Tramp bunu istəsə də, Konqresin təsdiqi olmadan gerçəkləşdirə bilməz.

ABŞ prezidenti Donald Tramp daha 7 ölkə vətəndaşlarının bu ölkəyə girişini qadağan edib. Ağ ev bəyanatında bunu həmin ölkələrdə yoxlama prosedurlarında kəskin çatışmazlıqlarla izah edib. Məqsədin Birləşmiş Ştatları milli təhlükəsizliyə təhdidlərdən qorumaq olduğu bildirilib.

Dekabrın 16-da açıqlanan qadağa Burkina-Faso, Mali, Niger, Cənubi Sudan, Suriya və Fələstin administrasiyasının verdiyi səyahət sənədlərini daşıyan vətəndaşlara aiddir. Laos və Syerra-Leone vətəndaşlarına daha öncə qismən məhdudiyyətlər tətbiq olunurdu, indi bu, tam qadağa formasını alacaq.

Genişləndirilmiş qadağa yanvarın 1-dən qüvvəyə minir.

"Reuters" yazır ki, Tramp noyabrda Suriya prezidenti Əhməd əş-Şaraa ilə görüşəndə Suriyanın uğurlu olması üçün əlindən gələni edəcəyini demişdi. Əş-Şaraa keçmiş "əl-Qaidə" komandiridir, bu yaxınlaradək Vaşinqton onu xarici terrorçu kimi sanksiya siyahısına salmışdı.

Ağ ev Suriyanın da siyahıya salınmasını bu ölkədən gələnlərin viza müddətindən artıq qalması göstəricisinin yuxarı olması ilə izah edib.

D.Tramp iyunda 12 ölkə vətəndaşlarının ABŞ-yə girişini yasaqlamışdı və bu qadağa qüvvədə qalır.

Nigeriya daxil olmaqla daha 15 ölkəyə isə qismən məhdudiyyətlər tətbiq olunacaq.

Dekabrın 16-da ABŞ prezidenti Donald Tramp sanksiyaya düşən neft tankerlərinin Venesuelaya giriş və çıxışına qadağa qoyduğunu elan edib. "Reuters" Vaşinqtonun Nikolas Maduro hökumətinə təzyiqi artırdığını yazır.

Bu tədbirin necə həyata keçiriləcəyi, Sahil Qvardiyasına üz tutub-tutmayacağı aydın deyil. Administrasiya minlərlə hərbçini, 20-dən çox hərbi gəmini regiona göndərib.

Venesuela hökuməti isə bəyanatında Trampın "gülünc" təhdidini rədd edib.

Dekabrın 17-də Asiya bazarında neft 1 faiz bahalanıb. "Brent" xam neftinin fyuçersləri 70 sent artaraq bareli 59.62 dollar olub. "Qərbi Texas" neftinin bareli isə 56 dollara çatıb.

Neft bazarı iştirakçıları qiymət artımını Venesuelanın ixracında potensial azalma ilə izah edirlər. Amma, eyni zamanda, Trampın blokadanı necə gerçəkləşdirəcəyini, bunun sanksiya altında olmayan gəmilərə də aid olub-olmayacağını gözləyirlər.

Venesueladan neft daşıyan gəmilərin çoxu sanksiya altındadır. Bəzi şirkətlərə isə sanksiya qoyulmayıb. ABŞ-nin "Chevron CVX.N" şirkəti Venesuela neftini öz gəmiləri ilə daşıyır. Venesuela xam neftinin ən böyük alıcısı isə Çindir, idxalının 4 faizə qədərini bu neft təşkil edir.

ABŞ-nin iki rəsmisi "Reuters"ə deyib ki, yeni qayda tam tətbiq edilərsə, Maduroya böyük təsir göstərər.

Trampın Maduroya təzyiq kampaniyasına regionda hərbi iştirakı artırmaq daxildir. Sakit Okeanda və Karib dənizində gəmilərə 20-dən çox zərbə endirilib və azı 90 nəfər öldürülüb.

ABŞ prezidenti bu Cənubi Amerika ölkəsinə tezliklə quru zərbələrin də başlanacağını bildirir.

"Gürcü milli legionu" rəsmən Ukrayna Könüllü Ordusunun (UKO) tərkibinə salınıb. Bu barədə UKO komandanı Dmitro Yaroş açıqlama verib. Onun dediyinə görə, legionun komandiri Mamuka Mamulaşviliyə "qardaşlıq, birlik və ümumi mübarizə rəmzi olan" döyüş bayrağı təqdim olunub.

Xəbəri "Exo Kavkaza" yayıb.

Keçmiş deputat D.Yaroş sosial şəbəkədə Mamuka ilə 2014-cü ildən Rusiya qüvvələrinə qarşı birgə döyüşdüyünü yazıb.

M.Mamulaşvili isə "Gürcü legionu"nun müharibənin əvvəlindən Ukraynanı müdafiə edən ilk xarici döyüş bölmələrindən biri olduğunu, ukraynalı könüllülərlə çiyin-çiyinə savaşdığını qeyd edib.

Medianın daha öncə yazdığına görə, Ukrayna hakimiyyəti bütün beynəlmiləl legionların ləğvi, onların şəxsi heyətinin hücum bölmələrinə daxil edilməsinə qərar verib. Legionların bəzi üzvləri bu qərarın Ukrayna ordusuna xarici könüllülərin axınını ciddi azaldacağını, hətta tamamilə dayandıra biləcəyini deyiblər.

"Gürcü milli legionu" Ukrayna ordusunun tərəfində döyüşən könüllü silahlı birləşmədir. Onun tərkibində əsasən silahlı münaqişələrdə iştirak təcrübəsi olan keçmiş gürcü hərbçilər yer alıb. Rusiya "Gürcü legionu"nu terror təşkilatı kimi tanıyıb. M.Mamulaşvilini 23 il qiyabi həbsə məhkum ediblər.

Ukraynanın "Sağ sektor" təşkilatının (Rusiyada ekstremist kimi tanınıb və qadağan edilib) keçmiş lideri, keçmiş deputat D.Yaroş 2021-ci ildə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin baş komandanının müşaviri təyin edilib. Rusiyada kremyönlü mediada Yaroş ümumi isimə çevrilib, onu Ukraynada "banderaçı" millətçilərin üstünlük təşkil etməsi iddiaları kontekstində yada salırlar.

Dekabrın 10-da Minsk şəhərinin Partizanski rayon məhkəməsi Avropa Şurasının rəsmi saytının "ekstremist" kimi tanınması ilə bağlı öz qərarını ləğv edib. Xəbəri "Vyasna" hüquq müdafiə mərkəzi yayıb.

Elə həmin məhkəmə dekabrın 5-də Avropa Şurasının saytının "ekstremist" kimi tanınması barədə qərar çıxarmışdı.

2020-ci ildə Belarus hakimiyyəti etirazçılara qarşı genişmiqyaslı repressiyalara başlayandan Avropa İttifaqı (Aİ) Aleksandr Lukaşenko rejiminə sərt sanksiyalar tətbiq edib. Repressiya dalğası minlərlə insanın həbsi ilə nəticələnib. "Vyasna" 2020-ci ildən bəri 7 min 840-dan çox şəxsin siyasi motivli işlər üzrə məhkum edildiyini bildirir.

Rusiya Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğalından sonra sanksiyaların ikinci dalğası başlanıb. Belarus ordusu rəsmən Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsində iştirak etmir, amma Lukaşenko ölkə ərazisini Rusiya qoşunlarının keçidi, müvəqqəti yerləşməsi üçün açıb. 2024-cü ilin sentyabrında Avropa Parlamenti Lukaşenkonun Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzündə və uşaqların aparılmasında iştirakını pisləyib, Haaqa Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini onun barəsində həbs orderi verməyə çağırıb.

Avropa İttifaqı (Aİ) Rusiyaya qarşı sanksiya siyahılarını genişləndirib. Blok ölkələrinin xarici işlər nazirləri dekabrın 15-də iclasda belə bir qərar veriblər.

"Kölgə donanması" adlanan strukturda rolu olan beş fiziki və dörd hüquqi şəxsə sanksiyalar tətbiq edilib. Aİ onların Rusiya neft ticarətinə məhdudiyyətlərdən yan keçməklə kömək etdiyini deyir. Azərbaycan vətəndaşları Tələt Səfərov və Etibar Eyyub, Pakistan və Kanada vətəndaşı Murtaza Əli Lahani, eləcə də BƏƏ və Vyetnam şirkətləri sanksiya siyahısına salınıb. Siyahıya kölgə donanmasına aid daha 40 gəmi də əlavə olunub.

Aİ Şurası sanksiya siyahısındakı 12 fiziki və iki hüquqi şəxsin Rusiyanın hibrid əməliyyatlarında, o cümlədən dezinformasiya ilə bağlı fəaliyyətlərdə iştirak etdiyini bildirir. Sanksiyaya məruz qalanlar arasında "Valday" Beynəlxalq Diskussiya Klubunun ekspertləri də var. "Rossiya v qlobalnoy politike" jurnalının baş redaktoru Fyodor Lukyanov, Rusiya Milli Tədqiqat Universiteti – Ali İqtisad Məktəbinin Kompleks Avropa və Beynəlxalq Tədqiqatlar Mərkəzinin direktor müavini Dmitri Suslov, MQİMO-nun Beynəlxalq münasibətlər fakültəsinin dekanı Andrey Suşentsov, "Valday" klubunun proqram direktoru İvan Timofeyev və klubun Direktorlar Şurasının sədri Andrey Bıstritski siyahıda yer alıb.

İnternetdə rusiyayönlü narrativlər yayan bəzi şəxslər də sanksiya siyahısındadır. ABŞ və Rusiya vətəndaşı, Florida ştatında keçmiş şerif köməkçisi Con Duqan, QRU-nun zabitləri olduğu bildirilən Vladislav Borovkov, Dmitri Qoloşubov və Denis Denisenko, rusiyapərəst mövqeli ukraynalı jurnalist Diana Pançenko, isveçrəli keçmiş zabit Jak Bo, fransalı keçmiş zabit Ksavye Moro siyahıdadır.

Rusiya Silahlı Qüvvələrinin radioelektron mübarizə üzrə 142-ci batalyonu və müxtəlif ölkələrdən rusiyayönlü fiqurları birləşdirən "Beynəlxalq rusofillər hərəkatı" da sanksiya siyahısına salınıb.

Bu, sayca 20-ci sanksiya paketi deyil. Bu paket hələ hazırlanma mərhələsindədir.

Ukraynanın Xüsusi Əməliyyat Qüvvələri Xəzərdə "Kompozitor Raxmaninov" və "Askar-Sarıca" adlı yük gəmilərinin vurulduğunu bəyan edib.

Mətbuat üçün açıqlamada həmin gəmilərin hərbi texnika və silah daşıdığı bildirilir. Hücum zamanı onların göyərtəsində silah və ya hərbi texnikanın olub-olmadığı bilinmir.

"Kompozitor Raxmaninov" və "Askar-Sarıca"nın hərbi məqsədlər üçün istifadə edildiyi, İranla Rusiya arasında hərbi yüklər daşıdığına görə ABŞ sanksiyaları altında olduqları bildirilir.

Rusiya bu məlumatı hələlik şərh etməyib.

Ukraynanın 'Lukoil'un Xəzərdə platformasını vurduğu bildirilir

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin "Alfa" xüsusi əməliyyatlar mərkəzi Rusiyanın "Lukoil" şirkətinin neftçıxarma platformasına dron zərbələri endirdiyi bildirilir. Bu haqda AzadlıqRadiosunun Ukrayna xidməti, "RBK-Ukraina" və "Ukrainska Pravda" xüsusi xidmət orqanlarındakı mənbələrə istinadla məlumat yayıblar.

Bunun Xəzərdə Rusiyaya məxsus neft hasilatı infrastrukturuna ilk zərbə olduğu vurğulanır. Mənbələrə görə, dəniz platformasına azı dörd dəqiq zərbə endirilib. Hücum nəticəsində 20-dən çox quyudan neft və qaz hasilatının dayandırıldığı bildirilir.

Amma bu məlumatlar müstəqil təsdiqlənməyib.

ASTRA Telegram kanalı Rusiyanın Fövqəladə Hallar Nazirliyindəki mənbəyə istinadən yazır ki, bir neçə dron "Filanovski" yatağında yerləşən LSP-1 stasionar platformasına hücum edib. Bu platforma quyuların qazılması, işlənməsi və neft hasilatı üçün istifadə olunur.

"Lukoil" saytında "Filanovski"nin Xəzərin Rusiya sektorunun dibində ən böyük neft yatağı olduğu yazılıb. Yatağın operatoru "Lukoil-Nijnevoljskneft" şirkətidir. İlkin çıxarıla bilən ehtiyatlar 129 milyon ton neft, 30 milyard kubmetr qaz olaraq qiymətləndirilir. İxrac Xəzər Boru Kəməri Konsorsiumu (CPC) vasitəsilə gerçəkləşdirilib. CPC-yə sanksiyalar tətbiq olunmayıb.

Hücumların nə zaman gerçəkləşdiyi dəqiq bilinmir. Rusiya hakimiyyəti bu məlumatları şərh etməyib.

Dekabrın 11-də səhər Rusiya Müdafiə Nazirliyi 12 region üzərində 287 Ukrayna dronunun vurulduğunu açıqlayıb.

Jurnalistlər Rusiyanın Ukraynada işğalçı müharibəsində həlak olmuş 155 min 368 Rusiya hərbçisinin adını müəyyən ediblər. BBC-nin rus xidməti və "Mediazona" könüllülər komandası ilə birlikdə itkiləri hesablayır.

Həlak olanların üçdə biri könüllülərdir, onlar müharibə başlayandan Rusiya ordusu ilə müqavilə imzalayıblar. Cəmi bir il öncə bu kateqoriya ölənlərin cəmi 15 faizini təşkil edirdi. Jurnalistlərə görə, artıma səbəb könüllülərin ən ağır döyüş bölgələrinə, ilk növbədə Donetsk vilayətinə göndərilməsidir.

Həlak olanların 13 faizi koloniyalardan və istintaq təcridxanalarından cəbhəyə göndərilmiş məhbuslar, 11 faizi səfərbər olunanlardır.

Həlak olan hərbçilərin ümumi sayında liderlik Başqırdıstan və Tatarıstana məxsusdur.

Jurnalistlər ölənlərin siyahılarını açıq mənbələrə əsasən tərtib edirlər. Buraya mediada gedən məlumatları, yerli administrasiyaların açıqlamaları, qohumların sosial şəbəkədə paylaşımları, qəbiristanlıqlardan əldə edilən bilgilər daxildir. Rusiyanın real itki sayının 239 min – 345 min 260 arası ola biləcəyi bildirilir.

Nə Moskva, nə də Kiyev Ukrayna müharibəsindəki itkilərini açıqlayır, amma qarşı tərəfin itkilərindən danışırlar. Hərbi münaqişədə tərəflər adətən öz uğurlarını şişirtməyə, itkilərini azaltmağa meylli olurlar.

Türkiyə və ABŞ Ankaranın F-35 qırıcı proqramına qoşulmasına əngəlləri və ABŞ sanksiyalarını müzakirə edir, amma Rusiyanın S-400 havadan müdafiə sistemləri ilə bağlı heç nə dəyişməyib. Bunu dekabrın 12-də Türkiyənin Müdafiə Nazirliyi bildirib.

Vaşinqton 2020-ci ildə Ankaranı bu sistemləri aldığına görə “Lockheed Martin's LMT.N" qırıcı proqramından çıxarıb, sanksiyalar tətbiq edib. Vaşinqton S-400-ləri təhlükəsizliyə təhdid sayır.

Türkiyə isə bu addımı ədalətsiz sayır.

Tərəflər ABŞ prezidenti Donald Trampın ikinci prezidentlik dönəmində sanksiyaların qaldırılacağına, Türkiyənin qırıcıları əldə edə biləcəyinə ümidini bildirib.

ABŞ-nin Ankaradakı səfiri Tom Barrak bu həftə bildirib ki, müzakirələr davam edir, amma Türkiyə F-35 proqramına qayıtmaq istəyirsə, S-400 işlədə bilməz.

Türkiyə Müdafiə Nazirliyi isə S-400-lə bağlı yenilik olmadığını, sanksiyaların qaldırılması, F-35 proqramına yenidən qəbulla bağlı ABŞ ilə diplomatik müzakirələr aparıldığını bildirib.

"F-35 layihəsi ilə bağlı prosesi alyans ruhu çərçivəsində, qarşılıqlı dialoq və konstruktiv məsləhətləşmələr ilə həll etmək ikitərəfli münasibətlərə müsbət töhfə verəcək", – nazirlik bildirib.

Xarici işlər naziri Hakan Fidan ötən həftə "Reuters"ə deyib ki, Türkiyə və ABŞ-nin sanksiyaları "çox tezliklə" aradan qaldırmağın yolunu tapacağına inanır.

Vaşinqton bildirir ki, S-400 sistemləri F-35 qırıcılarına, NATO-nun geniş müdafiə sistemlərinə təhdid yaradır. Türkiyə bunu rədd edərək deyir ki, S-400-lər NATO sistemlərinə inteqrasiya olunmayacaq.

Qırğızıstanda aktivist Aybek Tenizbay saxlanılıb. Bu barədə AzadlıqRadiosunun qırğız xidməti – "Azattyk" onun qohumlarına istinadla məlumat yayıb.

Tenizbayın evinə gələnlər özlərini hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları kimi təqdim ediblər.

Fəalın tərəfdarı Maksat Temirbayev BBC-nin qırğız xidmətinə deyib ki, güc strukturlarının əməkdaşları səhər 8:00 radələrində onların evinə gəlib. Onlar Tenizbayın telefonunu, planşetini, anası Anarkul Kasımaliyevanın telefonunu götürüblər. "Mənbələrimizdən dəqiqləşdirdik ki, onu Dövlət Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin Bişkek idarəsinə aparıblar", – o bildirib.

Aktivistin saxlanılması ilə bağlı hələlik rəsmi məlumat verilməyib. Vəkil Bakıt Avtandil hazırda Bişkekdə xüsusi xidmət idarəsinin qarşısında olduğunu, amma heç bir məlumat ala bilmədiyini söyləyib.

"Aybek Tenizbayın ekstremist xarakterli bəyanatları barədə bilgimiz yoxdur. O, sadəcə tənqid edirdi. Onu saxlanma səbəbini bilmirik", – vəkil vurğulayıb.

"Azattyk" yazır ki, A.Tenizbay Qırğızıstan hakimiyyətini tənqid edib, Rusiya təbliğatına qarşı bir neçə paylaşım edib.